Langstlevende testament: nodig of achterhaald?

Wat gebeurt er als ik of mijn partner overlijdt? Het is misschien niet het leukste onderwerp om over na te denken, maar het is wel de belangrijkste vraag die u uzelf kunt stellen.

Vroeger was de angst groot: "Als mijn man overlijdt, kunnen de kinderen hun erfdeel opeisen en moet ik het huis verkopen." Om dit te voorkomen, lieten mensen massaal een langstlevende testament opstellen. Maar hoe zit dat nu? Is dat nog steeds nodig, of regelt de wet dit tegenwoordig zelf?

WAT IS HET LANGSTLEVENDE TESTAMENT?

In de kern is het doel van een langstlevende testament simpel: de achterblijvende partner beschermen. Het zorgt ervoor dat de langstlevende partner eigenaar wordt van alle bezittingen (het huis, de bankrekeningen, de inboedel). De kinderen krijgen hun erfdeel nog niet in handen. In plaats daarvan krijgen zij een vordering (een soort tegoedbon) op de langstlevende ouder.

De kinderen ontvangen de erfenis pas na het overlijden van de langstlevende partner, tenzij anders bepaald. Zo werd vaak in dat oude langstlevende testament opgenomen dat de kinderen de erfenis eerder krijgen bij bijvoorbeeld faillissement of hertrouwen van de langstlevende partner.

BESCHERMING DOOR DE WET VANAF 2003

In 2003 is de zogeheten 'Wettelijke Verdeling' voor gehuwden in werking getreden. Hiermee wordt standaard geregeld wat vroeger in het langstlevende testament nog geregeld moest worden:

• De langstlevende echtgenoot krijgt de gehele erfenis toegewezen.
• De kinderen ontvangen een vordering (tegoedbon).
• De langstlevende wordt financieel beschermd en kan in het huis blijven wonen. Hij of heeft het gehele vermogen tot de beschikking en mag deze opmaken. 

IS EEN LANGSTLEVENDE TESTAMENT NOG NODIG?

De langstlevende wordt dus bij wet beschermd. Betekent dit dat er geen testament meer nodig is? Zeker niet. De wettelijke verdeling is een standaard regeling die in veel gevallen niet voldoende is. Bijvoorbeeld bij het besparen van erfbelasting of als u in een zorginstelling komt. 

Wanneer moet u zeker actie ondernemen?

• Ingeval u testamenten heeft gemaakt voor 2003, of nog geen testament heeft. Vaak zijn de testamenten van voor 2003 fiscaal niet geoptimaliseerd waardoor u onnodig veel erfbelasting moet betalen.
• U wilt belasting besparen: Standaard betalen de kinderen direct erfbelasting over hun vordering, terwijl ze nog geen geld ontvangen. De langstlevende moet dit voorschieten. Met slimme clausules kunt u dit verminderen:
  • Renteclausule: u spreekt af dat de vordering van de kinderen groeit met een rente. Hierdoor wordt de erfenis bij het tweede overlijden kleiner, waardoor de erfbelasting lager wordt.
  • Opvullegaat: hiermee kan de langstlevende de erfenis flexibel verdelen om de belastingdruk te optimaliseren. Lees hier meer over het opvullegaat.
• U wordt zorgbehoevend en moet worden opgenomen in een zorginstelling. In uw testament kunt u maatregelen opnemen die ervoor zorgen dat uw vermogen inclusief uw woning beter worden beschermd en niet “verdampen” vanwege het betalen van een (te) hoge eigen bijdrage, die in sommige gevallen hoger kan zijn dan uw inkomen
• U heeft kleinkinderen en wilt deze in de verdeling betrekken waardoor veel erfbelasting kan worden bespaard
• U woont samen (zonder trouwen/geregistreerd partnerschap): dit is een grote valkuil. Samenwoners zijn volgens de wet geen erfgenamen van elkaar. Als u overlijdt, gaat alles naar uw familie en blijft uw partner met lege handen achter. U kunt echter als samenwoners de wettelijke verdeling van gehuwden in testamenten “nabootsen” waardoor u dezelfde bescherming krijgt als gehuwden.
• Er zijn stiefkinderen: De wettelijke verdeling geldt alleen voor eigen kinderen. Wilt u dat uw stiefkinderen gelijk worden behandeld als uw eigen kinderen? Of in elk geval “meedoen” als erfgenamen? Dan moet u dit in uw testament vastleggen.
• U wilt de 'Koude Kant' uitsluiten: Wilt u voorkomen dat de (ex-)partner van uw kind er met de helft van uw erfenis vandoor gaat bij een scheiding? Met een uitsluitingsclausule in uw testament regelt u dat de erfenis privébezit blijft van uw eigen kind.

FLEXIBEL KEUZETESTAMENT

Om bovenstaande zaken goed te regelen is het flexibele keuzetestament ontwikkeld. Hierbij worden meerdere opties vastgelegd, die pas na overlijden worden gekozen door de langstlevende. Dit biedt uitkomst omdat uw financiële situatie bij overlijden heel anders kan zijn dan nu. Lees meer over de verschillen tussen een langstlevende- en een flexibel keuzetestament.

ZORG DAT U VOORBEREID BENT

Het klassieke 'langstlevende testament' is inmiddels achterhaald door de wet, maar het principe blijft overeind: uw partner en vermogen beschermen.

Of de standaard wetgeving voor u voldoende is, of dat u maatwerk nodig heeft, is afhankelijk van uw situatie. Bij De Erfrecht Planners kijken we samen naar wat het beste werkt voor u. Zo weet u zeker dat alles goed geregeld is voor later.

Maak een vrijblijvende afspraak

Bel ons gerust op 085 043 69 30 voor een afspraak bij een van onze kantoren in Nuenen (Eindhoven), ’s-Hertogenbosch of Tilburg.